اولویت‏بندی زیرحوضه های مناسب بهره برداری جنگل با استفاده از مدل hec-hms (مطالعة موردی: جنگل خیرود)

پوشش جنگلی یکی از عوامل بسیار مؤثر بر کاهش سیلاب در شمال ایران است؛ به طوری که در سال های اخیر تخریب، تغییر کاربری، و بهره برداری بی رویه از مناطق جنگلی به شدت سبب افزایش تعداد و بزرگی سیلاب شده است. تاکنون مطالعات اندکی در زمینة هیدرولوژی جنگل‏های کشور، به‏ویژه جنگل‏های شمال، صورت گرفته است. در این مطالعه، با بررسی تأثیر اجرای عملیات های بهره برداری فرضی بر هیدروگراف خروجی حوضه، امکان اولویت بندی زیرحوضه های جنگلی جهت بهره‏برداری جنگل فراهم شد. ابتدا با روش scs و مدل بارش ـ رواناب hec-hms سیلاب طرح در دورة بازگشت‏های 2‏‏، 5، 10،‏ 25، 50، و 100 سال شبیه‏سازی شد. نتایج نشان داد زیرحوضه‏های a1 و a2 با بیشترین دبی اوج در خروجی این زیرحوضه‏ها در رتبة اول سیل خیزی قرار دارد؛ به طوری که با اجرای سناریوهای بهره برداری نیز در این زیرحوضه ها مقادیر شاخص‏های f و f% نسبت به سایر زیرحوضه‏ها به شدت افزایش می یابد. هرچند افزایش شاخص های f با افزایش درصد بهره‏برداری در زیرحوضة a1 و a2 تا حدودی مشابه است، با درنظرگرفتن بزرگی مساحت، پاسخ هیدرولوژیکی حوضه نسبت به بهره برداری از زیرحوضة a1 تا حد زیادی افزایش پیدا می کند. مکان یابی مناطق مناسب جهت اجرای عملیات بهره برداری نیز نشان داد به ترتیب زیرحوضه‏های b3، a4، b2، a3، b1، a2، و در نهایت a1 در اولویت قرار دارند و در غالب زیرحوضه ها با اجرای سناریوی بهره برداری بالای 21 درصد مقدار دبی اوج و حجم سیلاب به شدت افزایش می‏یابد.